• Inleiding
• Geletterdheid
  Oorsprong van het schrift Verschillende spellingssystemen Leren lezen en schrijven Modellen voor de verwerking van geletterdheid Transparante versus intransparante orthografische systemen Schrijf- en leesstoornissen
• Praktijkvoorbeelden
• Portretten
• Oefeningen en reflectie
• Adviezen
• Leestips
• Bibliotheek
• Functional Multilingual Learning

Geletterdheid is niet in de hersenen geprogrammeerd. Het is belangrijk dit in gedachten te houden, aangezien dit betekent dat iemand niet kan leren lezen en schrijven door eenvoudige blootstelling aan geschreven taal (zoals bij mondelinge taal het geval is), maar formeel onderricht nodig heeft.

Bij alfabetische spellingssystemen, die het meest verbreid zijn, vooral in ontwikkelde landen en daarom het meest onderzocht, bestaat dit onderwijs uit het aanleren van de letters en de bijbehorende klanken. Er zijn echter verschillende methoden die in twee hoofdgroepen kunnen worden ingedeeld:

• Synthetische methoden: zij beginnen met het aanleren van eenvoudigere eenheden (letters of lettergrepen) om vervolgens te vorderen naar complexere eenheden (woorden of zinnen). Tot deze groep behoren methoden als fonetisch (beginnende met het aanleren van de letter-klank correspondentie, in de volgorde klinkers-klinkers-lettergrepen), alfabetisch (aanleren van de letters in alfabetische volgorde en vervolgens combineren tot lettergrepen) of syllabisch (beginnende met het aanleren van de letters gecombineerd tot lettergrepen).
• Analytische methoden: deze zijn gebaseerd op het onderwijs van complexe eenheden (woorden of zinnen), voorzien van betekenis, die worden opgesplitst in steeds kleinere eenheden (lettergrepen en letters). Binnen deze groep valt de globale methode op, die in de jaren tachtig zeer populair was, maar die in het gewone onderwijs is verlaten; de toepassing ervan is bijna uitsluitend beperkt tot kinderen met ontwikkelingsstoornissen (syndroom van Down of andere stoornissen met een intellectuele achterstand), waar met synthetische methoden geen goede resultaten worden bereikt wegens het abstracte karakter van de meest elementaire eenheden.

Er is een derde gemengde methode, ook wel eclectisch genoemd, die de twee voorgaande methoden combineert: uitgaande van het woord wordt het opgedeeld in zijn minimale eenheden, die vervolgens afzonderlijk worden bewerkt.

Praktijkvoorbeelden:

• Vraag de leerlingen om met behulp van op internet beschikbaar lesmateriaal voor alfabetisering te zoeken naar taken gericht op het onderwijzen van geletterdheid met behulp van de verschillende methoden: wat voor soort taken worden het meest gebruikt voor het onderwijzen met behulp van de globale methode, wat voor soort materiaal is het meest gebruikelijk voor de fonetische methode en voor de fonologische methode?
• Onderzoek, opnieuw met behulp van op internet beschikbaar materiaal, welke methode voor het onderwijzen van geletterdheid in uw land het meest wordt gebruikt.